تأثير هم نشين در خشم

دوري از مصاحبت افراد خشمگين و عصباني و هم نشيني با افراد بردبار و صبور، به عنوان يک عامل اخلاقي ـ اجتماعي، نقش بازدارنده اي در برابر خشم دارد؛ زيرا تجربه ثابت کرده است که هم نشيني با انسان هاي خشمگين و پرخاشگر سبب اثرپذيري فرد از گفتار و کردار ايشان و بروز احساسات همانند آنان مي شود و برعکس، دوستي و هم صحبتي با افراد صبور و داراي طمأنينه، افراد خشمگين و عصباني را آرام و تعديل مي کند.

در حديثي آمده است: « هر گاه بر يکي از برادران ديني ات سه بار خشم بگيري و او خويشتن داري کند و بر تو بي ادبي نکند، او را به عنوان دوست خود انتخاب کن».

رويارويي با شعله هاي خشم

سرکوبي و فرو بردن خشم در زمان شروع آن آسان تر است و هنگامي که شدت پيدا کند و شعله ور شود، از کنترل و اختيار فرد خارج مي شود. بنابراين پيش از آنکه اين حالت در فرد شدت يابد و آتش آن، نور ايمان و عقل را خاموش سازد، بايد به رويارويي با آن پرداخت.

پيش از بروز خشم، با استفاده از روش هاي زير مي توان آن را کنترل کرد و در اختيار گرفت:

1. به هنگام خشم، ذکر خدا بگوييد و از شر شيطان به خدا پناه ببريد.

2. اگر هنگام خشم ايستاده ايد، بنشينيد و اگر نشسته ايد، بخوابيد. علت اين امر، جلب توجه فرد به اين نکته است که انسان از خاک آفريده شده و موجودي ذليل و حقير است و سرانجام روزي نيز به خاک باز خواهد گشت، در اين صورت از غرور و تکبر او کاسته مي شود.

3. هنگام مواجهه با خشم، با آب سرد وضو بگيريد يا غسل کنيد؛ زيرا خشم برخاسته از حرارت درون است و آب سرد اين حرارت را فرو مي نشاند.

4. سکوت کنيد، چون ممکن است در اين حالت، فرد حرف هايي بزند که بعدا پشيمان شود. حضرت علي عليه السلام مي فرمايد: « خشم خود را با سکوت و هواي نفس را با خرد درمان کنيد».

5. جا به جايي محل نيز در کاهش خشم مؤثر است.

در اين حالت پند و نصيحت اثر بخش نخواهد بود و اگر بخواهند جلوي خشم او را بگيرند، بايد از فردي که از او حساب مي برد و روي او نفوذ دارد، طلب کمک کنند.

بنابراين با توجه به پي آمدهاي زيان بار و ناپسند خشم و دشواري کنترل و ايستادگي در برابر آن، عامل ديگري که در اين باره مطرح مي شود، تقويت تمايلات فطري و عواطف والاي انساني است که نقش مهمي در کاهش تأثير ناکامي ها و پرخاشگري ها دارد. از طريق آموزش هاي تربيتي و مذهبي و پاي بندي وجداني و اخلاقي به وظايف اجتماعي، اين فضائل در فرد به صورت عادت و ملکه درمي آيد و فرد و جامعه را از آثار ناخوشايند خشم، دور نگاه مي دارد. عفو و گذشت و کظم غيظ، از جمله ارزش هايي هستند که در اخلاق اسلامي به عنوان روش هاي رويارويي با خشم مطرح